Producties gefinancierd door het Leids Mediafonds

De komende jaren staat er nogal wat te gebeuren in en rond station Leiden Centraal. Er worden vele duizenden woningen bijgebouwd, net als de nodige vierkante meters kantoren. Het station zelf wordt vergroot, tunnels worden aangepast, er komt een overdekt busstation en ook moeten er nog ondergrondse stallingsruimtes bijkomen voor duizenden fietsen.

Dit veelomvattende project kreeg de naam ‘Knooppunt Leiden Verbindt’ mee. In ‘De knoop ontrafeld’ wordt onderzocht wat er allemaal op de rol staat, hoe zeker die ontwikkelingen zijn, wat de kostendragers zijn en welke invloed de transformatie van dit gebied heeft voor de inwoners van stad en streek.

Op 20 januari 2025 verscheen dit artikel over de nieuwe plek voor bussen op Leiden Centraal.

Een overzicht van alle publicaties over De Knoop vind je hier.

Veelbelovend, positief, baanbrekend. Sla de wetenschapsbijlage open en het gaat veelal over succes en veelbelovende ontwikkelingen. In een nieuwe serie in het Leidsch Dagblad trachten we een inkijkje te bieden in het wetenschappelijke proces door ook eens in gesprek te gaan over mislukking in de wetenschap. Leidse onderzoekers worden benaderd en geïnterviewd, voorbeelden van mislukkingen worden beschreven en er wordt belicht wat ‘mislukking’ in de wetenschap eigenlijk precies inhoudt.

Het laatste artikel verscheen op 15 januari 2025 en lees je hier. Een bundeling van afleveringen 1 t/m 6 vind je hier.

Een groep Leidse wetenschappers, onder leiding van hoogleraar Andrea Evers, wil de gezondheidszorg veranderen door placebo-effecten in te zetten tijdens behandelingen. Met praktijkgericht onderzoek ontdekken ze stap voor stap wat daarvoor nodig is. In deze aflevering duiken podcastmakers Richard den Haring en René van Es in de wereld van placebo- en nocebo-effecten. Al jaren proberen Leidse wetenschappers deze effecten te ontrafelen. Om te begrijpen wat ze precies doen, reconstrueren de podcastmakers een aantal van hun onderzoeken. Ze willen weten: hoe gaan deze Leidse wetenschappers de gezondheidszorg veranderen met placebo-effecten? Deze aflevering van MakersRadio luister je hier.

‘[...]Nederland is een narcostaat geworden’ kopte de NRC in maart 2024. De afgelopen jaren zijn illegale drugs een grotere rol gaan spelen in de Nederlandse maatschappij - en niet enkel vanuit de onderwereld. In 2022 nog trokken bestuursleden van het Utrechts Studenten Corps aan de bel. Experimenteren is studenten altijd al eigen geweest, zeiden ze, maar er worden nu wel héél veel harddrugs gebruikt. Is er sprake van een normalisatie van illegaal drugsgebruik? Wie zijn de gebruikers? En welke gevolgen brengt een trend als deze met zich mee?

In studentenstad Leiden wonen tal van mensen die ook wel eens een pilletje slikken, die ‘experimenteren’ zogezegd. Hoe is de situatie dus hier? Wat vinden gebruikende studenten zélf van de ontwikkeling? Is er sprake van normalisatie? Wat vinden experts en beleidsmakers en wat zijn de gevolgen voor de Leidse samenleving?

Artikel 1: de gebruiker '[...] ik pak nog even een nakkie miauw'

Art. 2: de bevoorrading '[...] sneller dan een flitsbezorger'

3: toezicht, handhaving en de effecten '[...] steeds normaler'

Per 1 januari 2025 voert Leiden een Zero-emissiezone voor de binnenstad in. Leiden is daarmee een van de eerste circa dertig gemeentes in Nederland die op korte termijn aan de slag gaat met Zero Emissie Stadsdistributie (ZES).

In eerste instantie mogen alleen bedrijfswagens op fossiele brandstoffen de binnenstad niet meer in. Maar zijn de Leidse ondernemers wel zo ver dat ze over negen maanden hun bevoorrading voor elkaar hebben zonder uitstoot. Grote leveranciers zullen er wel op inspelen, maar hoe zit het met het mkb? En welke uitzonderingen zijn er zoal mogelijk en wie komen daarvoor in aanmerking?

In een serie artikelen + radio-interviews zoekt Sleutelstad in de aanloop naar de invoering uit hoe de vlag erbij hangt bij de Leidse binnenstadondernemers. Links naar de artikelen:

Bouwbedrijven, leveranciers en winkeliers over de gevolgen

De gevolgen voor ondernemers in de food-sector

Centrumondernemers vrezen voor toekomst

Geen uitstel invoering ZES

Dossier Zero Emissie Stadsdistributie

In april 2024 wonen ca. 550 Oekraïense ontheemden tussen hoop en vrees in Leiden . Voornamelijk vrouwen met kinderen veelal uit uiteen gedreven gezinnen. Zij wonen in vijf locaties in Leiden en moeten vaak verhuizen omdat hun woonplek weer een ander bestemming heeft. Zij zijn hier 1 tot 2 jaar en hun verblijfsvergunning loopt tot maart 2025. De kinderen gaan naar school en spreken Nederlands, de moeders spreken Oekraïens, sommigen wat Engels. De helft van hen vond werk, meestal wel onder hun opleidingsniveau.

Een 10-delige serie over hun angsten, zorgen, twijfels en plannen en dromen.

Lees hier aflevering zes d.d. 5 december.

Het vijfde artikel verscheen op 28 november.

En aflevering vier werd op 7 november gepubliceerd.

De derde aflevering stond op 24 oktober in Leids Nieuwsblad.

Op 10 oktober verscheen het tweede artikel.

Aflevering 1 verscheen op 26 september 2024.

Ontmoet Aaf Verkade, de stadssnorkelaar die de Leidse grachten beter kent dan haar eigen achtertuin. In deze bijzondere documentaire, gemaakt door Anita ac Janssen, duiken we mee in de wereld van Aaf terwijl ze de strijd aangaat tegen invasieve soorten die het waterleven bedreigen.

Aaf, die iedere vis een naam heeft gegeven, laat ons een adembenemend mooie onderwaterwereld zien. Een must-see voor iedereen die van de natuur en van Leiden houdt!

De Stadssnorkelaar zie je hier.

De Leidse regio viert en herdenkt dit jaar op bijzondere wijze dat het 450 jaar geleden is dat Leiden werd ‘ontzet’. De documentaire ‘Sporen van 3 Oktober’ vertelt het verhaal achter de sporen en plekken van deze bijzondere gebeurtenis uit de vaderlandse geschiedenis en brengt het voor velen bekende verhaal vanuit een geheel nieuw perspectief. De documentaire (ca. 50 min) onderzoekt de betekenis van het herdenken bij het volksfeest dat Drie Oktober is. Daarbij kijken we nadrukkelijk vanuit het heden naar het verleden. Zijn mensen zich bewust van de oorsprong van het feest? En is dat belangrijk om te kunnen vieren en herdenken? Hoe wordt het verhaal van Drie Oktober levend gehouden en welke waarde hebben het feest en de herdenking voor de inwoners van Leiden?

De documentaire zie je hier.

Bij Sleutelstad verscheen dit artikel.

De steeds ouder wordende mens grijpt niet alleen naar manieren om zijn leven te rekken, maar zoekt ook naar vormen om herinnerd te worden. Eeuwig leven is een autonome verhalende podcastreeks, die ingaat op het thema eeuwig leven vanuit verschillende invalshoeken. Eeuwig leven van de mens, eeuwig leven in de natuur, eeuwig leven in religie en cultuur en eeuwig leven met behulp van technologie (A.I. en digitaal verder leven). Aan de basis van dit project staan interviews met onderzoekers en wetenschappers van de Universiteit Leiden.

De eerste aflevering kun je onder meer hier beluisteren.

Kunstroute Leiden bestaat dertig jaar. In die drie decennia is de Kunstroute uitgegroeid tot hét gratis evenement voor beeldende kunst in Leiden. Van schilderkunst tot keramiek, van fotografie tot hedendaags design, van beeldhouwwerk tot straatkunst – en van gerenommeerde kunstenaar tot beginnend collectief.

De interviewserie ‘In de keuken van de kunstenaar’ beschrijft het maakproces van Leidse kunst tijdens deze jubilerende Kunstroute. In tien afleveringen vertellen tien Leidse kunstenaars over hun werk: hoe komt dit tot stand, waar halen ze hun inspiratie vandaan, op welke problemen stuiten ze, wat willen ze er mee vertellen, wat zijn hun dromen, etc.

1. Kunstroute viert feest - maar waar kan de kunstenaar heen?

.2. Guno Bodo leefde op straat, maar is nu kunstenaar.

3. Bam bam op de maat van techno...

4. ...de kunst van de Leidse broers Zerrou...

5. In Camellia Yangs werk speelt de cactus de hoofdrol.

303 jaar lang had Oegstgeest een eigen vrijwillig brandweerkorps. De Leiderdorpse vrijwillige brandweer vierde in 2022 zijn 125-jarig bestaan. Eind dat jaar sloten de brandweerkazernes in beide dorpen voorgoed de deuren. Reden was de opening van de nieuwe brandweerkazerne aan de Stationsweg in Leiden.

Het besluit van de veiligheidsregio deed pijn in de twee randgemeenten. We onderzoeken in een serie van drie artikelen hoe de nieuwe werkwijze is uitgepakt. De eerste aflevering lees je hier. Aflevering 2 lees je hier.

De derde en laatste aflevering verscheen op 26 juni

en lees je hier.

Ap. Moes. Mo en Faatje. In twee generaties tijd zijn er twee lettergrepen van hun voornamen afgegaan. Zestig jaar geleden kwamen de eerste Marokkaanse gastarbeiders naar Nederland. In Leiden werden zij de grootste groep naoorlogse immigranten. In Marokko met de Leidse R blikken Leidenaars van Marokkaanse komaf terug op hun bijzondere geschiedenis, hun dubbele identiteit en de plaats die Leiden daarin inneemt.

Hier is het eerste artikel te vinden. En hier artikel twee. Aflevering drie (het eerste deel van een drieluik) vind je hier. Aflevering vier (het tweede deel van dat drieluik) vind je hier. En aflevering vijf (drieluik deel drie) hier. En hier is aflevering zes. De laatste aflevering lees je hier.

In deze journalistieke interviewreeks gaat host Pieter van der Wielen samen met spraakmakende gasten op zoek naar de Leidse Link in hun werk en leven.

Wat hebben zij met de stad? En hoe heeft hetgeen waar zij mee bezig zijn impact op Leiden?

In het Leidsch Dagblad verscheen o.a. dit interview waarin de makers van de serie vertellen over Leidse Link.

De trailer van de podcastreeks hoor je hier.

Luister naar de Leidse Links van Diederik Samsom, Janice Deul,

Koen Haegens, Tineke Abma, Abdelkader Benali en Ionica Smeets.

De ontwikkelingen rond de voorgenomen sluiting van de afdeling Kinderhartchirurgie in het Leids Universitair Medisch Centrum schetsten een perspectief dat tot voor kort onvoorstelbaar was: er is een toekomst mogelijk waarin het LUMC geen academisch ziekenhuis meer is. De sluiting van deze afdeling en daarmee het verdwijnen van een specialisatie zou een domino-effect in het ziekenhuis teweeg kunnen brengen waardoor uiteindelijk de academische status van het LUMC in gevaar komt. Leidsch Dagblad en Zorgvisie willen journalistiek onderzoek doen naar de toekomst van het LUMC. Wat zou het voor Leiden, de Leidse economie, de wetenschap en de zorg in de stad betekenen als het LUMC zijn academische status kwijt zou raken? En hoe is het zo ver gekomen dat een van de belangrijkste academische ziekenhuizen van het land een belangrijke specialisatie als Kinderhartchirurgie dreigt te verliezen?

Hier is het eerste artikel te vinden.

Peter van der Velden is op 1 september 2023 aangesteld als waarnemend burgemeester. Hij blijft tot er een nieuwe kroonbenoemde burgemeester voor Leiden is gevonden. Naar verwachting is dat in september 2024.

In een serie van twaalf artikelen in het Leids Nieuwsblad vertellen bekende en onbekende Leidenaren wat voor burgemeester zij de gemeente Leiden toewensen.

Op 8 februari 2024 verscheen een vraaggesprek met danser-regisseur Jamie de Groot, dat lees je hier.

Eerdere artikelen verschenen op 1-2, 25-1, 18-1, 11-1-2024, 4-1-2024, 21-12-2023, 14-12,

7-12 en 30-11.

In de herfst kan de energierekening weer snel oplopen en vanaf januari gaat de regering alleen de laagste inkomens te hulp schieten. Hoe goed zijn Leidse huiseigenaren voorbereid op de winter? Wie is het gelukt om te verduurzamen, wie niet en hoe komt dat? En zorgt het 'isolatieoffensief' van wethouder Yvonne van Delft voor een versnelling?

Deze serie artikelen is een vervolg op het project Gas minderen // Isoleer mee met de VvE en gaat verder in op de rol van grote spelers, zoals woningcorporaties en de overheid. Lukt het het kabinet én de gemeente Leiden om isolatiemaatregelen en aanleg van zonnepanelen door woningeigenaren te versnellen - ook binnen VvE's? Of blijft versnippering van regelingen de eigenaren van huizen en flats ontmoedigen? Hoe verhoudt Leiden zich hierbij tot andere (middel-)grote steden? En hoe kunnen huiseigenaren, inclusief VvE's, tussen de juridische en financiële klippen doorzeilen?

Op 21 december 2023 verscheen de slotaflevering.

Alle afleveringen lees je hier.

‘Duurzaamheid troef in nieuwe woonwijk - Groot deel Poelgeest autovrij.’ Zomaar een van de vele koppen uit het Leidsch Dagblad eind jaren negentig van vorige eeuw. Poelgeest (Oegstgeest) zou een milieuvriendelijke wijk worden waar auto’s werden geweerd. Poelgeest zou naast autoluw ook duurzaam worden, het energieverbruik zou laag zijn en met regenwater zou zorgvuldig worden omgesprongen. ‘Een wijk voor de liefhebbers’ noemde een makelaar het. Wat is er van de duurzaamheid in de wijk terechtgekomen?

Op 20 december 2023 verscheen hier de tweede van een serie columns. En hier is de eerste aflevering.

Kinderen en jongeren die niet naar school kunnen terwijl ze wel kunnen leren, worden wel thuiszitters genoemd. Het zijn kinderen die vaak slecht tegen veel prikkels kunnen, bijvoorbeeld kinderen met autisme. Of hoogbegaafde kinderen die om een andere vormgeving van onderwijs vragen dan de meeste andere kinderen. In de regio Holland Rijnland worden serieuze pogingen zijn om hieraan iets ten goede te veranderen. We gaan onderzoeken om hoeveel kinderen het gaat, hoe ze kunnen leren en welke barrières daarvoor uit de weg geruimd moeten worden.

De tweedelige documentaire ging in première tijdens het Leids International Film Festival op 2 november.

Zie hier voor het uitzendschema op Sleutelstad TV.

Deel 1, Als school niet meer werkt, is hier terug te zien.

Deel 2, Schoolziek, zie je hier.

In de De Sitterzaal, de grootste collegezaal in het Huygensgebouw van de Leidse Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen, hangt een levensgrote afdruk van een legendarische foto, gemaakt op 26 september 1923. Vijf weergaloze wetenschappers: Albert Einstein, Arthur Eddington, Paul Ehrenfest en de Nederlandse Hendrik Antoon Lorentz en Willem de Sitter, naar wie de zaal vernoemd is.

Wie waren deze grootheden? Wat deden ze samen, die dag in Leiden? Heeft dit A-team iets speciaals neergezet? In deze serie zoeken we het complete verhaal achter deze foto uit door in de wetenschappelijke biografie van de vijf te duiken. Vijf wetenschappers, vijf afleveringen, om te ontdekken hoe deze grootheden samen kwamen in onze stad. In een afsluitende zesde aflevering maken we de balans op: wat heeft de bijeenkomst betekend voor de ontwikkeling van de wetenschap, de maatschappij en Leiden als de 'Stad van Ontdekkingen'?

Lees het artikel, bekijk de trailer en beluister de afleveringen over Einstein, Lorentz, Ehrenfest, De Sitter en Eddington.

Inclusie is hip, hot en happening. Maar niet iedereen lijkt onder die paraplu te vallen. Mensen met een verstandelijke beperking, een wat lager IQ dan gemiddeld of psychische problematiek worden vaak vergeten en blijven aan de zijlijn staan. Terwijl zij ook heel graag willen laten zien dat ze kennis en vaardigheden hebben, plus de wil iets nieuws te leren, en bovendien heel veel hart voor hun werk.

In de iconische Leidse Meelfabriek gaat het gebeuren. Zorgorganisatie Gemiva-SVG groep gaat daar met een groep cliënten pionieren. Meedoen in de maatschappij, op echte werkplekken. Inclusie kan alleen slagen als iedereen ook bereid is een stap opzij of naar achteren te doen, om plaats te maken.

Podcastmakers Gerry van Bakel en Andy Clark gaan dit proces onderzoeken. Niet van buitenaf, maar er middenin, samen met de mensen om wie het gaat. De hoofdpersonen van de serie worden onderdeel van het productieteam. Hoe zal het hen vergaan? Waar lopen ze tegenaan? Hoe reageert hun omgeving? Wat ervaren werkgevers, collega’s en klanten?

Beluister alle afleveringen hier.

Een educatieve podcastserie voor studenten en andere belangstellenden over het historische verhaal (wat is er gebeurd?) van 3 oktober. En over mythes die ontstonden en doorverteld worden. Uiteindelijk moet de serie een objectieve reflectie bieden op hoe we het 3 oktoberverhaal vertellen. In een tijd dat steeds meer historische figuren en gebeurtenissen tegen het licht worden gehouden in het publieke debat. Het verhaal zoals de meeste Leidenaren het kennen wordt belicht uit verschillende invalshoeken, zoals die van de Spanjaarden en de katholieke burgers. Waardoor de luisteraar het verhaal in een bredere context kan zetten en begrijpen. En bedenken hoe we in het heden met dit soort geschiedenisverhalen om kunnen gaan.

Lees hier over aflevering 1, luister hier aflevering 1,

aflevering 2 en aflevering 3.

Dit jaar wordt extra stilgestaan bij de afschaffing van de slavernij in het Nederlandse koninkrijk. Ook in onze mooie stad wordt op verschillende manieren aandacht aan dit herdenkingsjaar besteed. De Leidse, Afro-Nederlandse journalist en fashion-/cultuuractivist Janice Deul en Eelkje Colmjon, stadsfotograaf van Leiden in 2020, slaan de handen ineen voor een serie lifestyle portretten van lokale nazaten van tot slaaf gemaakte personen met Surinaamse en Antilliaanse wortels. De foto’s worden genomen op locaties in de stad, die een connectie hebben met het slavernijverleden. De focus ligt op de kleding die tijdens de Keti Koti-viering en -herdenking wordt gedragen. In de begeleidende interviews wordt persoonlijke informatie gedeeld en aanvullende informatie gegeven. Wat vertelt de kleding ons? En wat betekent Keti Koti anno nu voor deze Leidenaren?

Op 30 juli verscheen de Dresscode van Graciella Anijs, op 23 juli die van Jacintha Groen, op 16 juli die van Marvin Griffin Jones, op 9 juli die van Edwina Watson, op 1 juli die van Joshua Snijders.

Leiden is de op één na waterigste stad van Nederland, maar ook een van de meest versteende. En dat terwijl een paar kilometer verderop de zeespiegel stijgt, en we steeds vaker super-slagregens kunnen verwachten. Moeten we ons gaan voorbereiden op natte voeten?

Fotograaf en schrijver maken samen een 'Reisje langs de Rijn', voor een veelzijdig portret van de oude, versteende rivier. We onderzoeken hoe de rivier de stad heeft gevormd en andersom, brengen in kaart waar nu al knelpunten zitten, en verkennen de dreiging van de toekomst in een achtdelig dubbelportret, dat de Leidenaar op een nieuwe manier naar het schijnbaar zo vanzelfsprekende water laat kijken.

Links naar gepubliceerde afleveringen:

Op de grenspost tussen land en zee (7 juli),

De nonnen waren bang (30 juni),

De stad als spons (23 juni),

De verdwenen kademuur (16 juni),

Watermeesters van Rijnland (9 juni),

Normaal Leids peil (2 juni),

Naar de bronnen van ons water (26 mei),

De wereld achter het water (19 mei).

In de 17de eeuw werd er door de gemeente vergaderd en rechtgesproken. Tegenwoordig worden er over het Ambachts- en Baljuwhuis in de Voorstraat juist zaken gevoerd. Al sinds 2018 probeert de gemeente Voorschoten het monumentale pand te verkopen, maar het liep twee keer in de soep. Waar de verkoop een nieuwe impuls had moeten geven aan de levendigheid van het centrum van Voorschoten, staat het oude pand nu maar weg te rotten.

In een serie van drie artikelen gaat Lieuwe van Slooten in op het mislukte verkoopproces van het Ambachts- en Baljuwhuis. Hier is het eerste artikel bij Sleutelstad te vinden. Het tweede artikel staat hier. Het derde artikel lees je hier. En nog een artikel zie je hier en hier. De Voorschotense krant publiceerde dit en dit. En bij Omroep West verscheen dit en dit.

Op 16 maart 2022 vinden de gemeenteraadsverkiezingen plaats. Dit is hét moment om kritisch terug te blikken op de afgelopen raadsperiode. Wat hebben de partijen bereikt? Welke besluiten hebben het niet gehaald en welke partijen zijn daarvoor verantwoordelijk? En welke omstreden besluiten haalden juist wel een meerderheid en zorgen nu voor onrust in de stad?
In een dagelijks televisieprogramma op Sleutelstad TV worden alle Leidse lijsttrekkers in de dagen voor de verkiezingen geïnterviewd door politiek verslaggever IJsbrand Terpstra.

Op 10 maart was Abdelhaq Jermoumi (PvdA) te gast, kijk hier.

Alle afleveringen terugkijken kan via de programmapagina van ‘Afrekenen met vier jaar gemeentepolitiek‘.