Gehonoreerde projecten Leids Mediafonds voorjaar 2021

Op een herfstdag in 1943 boort een gevechtspiloot zijn toestel in het hart van de stad, pal naast het St. Elisabeth ziekenhuis. In de brandende krater prijkt een hakenkruis op de staart van het vliegtuig. Alleen de piloot is dood. In Leiden wordt gesproken van een mirakel, omdat de stad die dag voor een ramp gespaard is gebleven. Volgens de lokale legende zou van de piloot alleen een hand zijn gevonden. Het verhaal blijft in mysterie gesluierd.
In Het Pilotengraf, een verhalend erfgoedproject van Pim van der Heiden voor het Leidsch Dagblad, horen we de laatste ooggetuigen vertellen, nemen we de ware toedracht van de crash onder de loep en gaan op zoek naar de verloren gewaande gedenksteen, die na de oorlog in de entree van het ziekenhuis werd ingemetseld. Zal het Pim lukken om de raadsels rondom deze opzienbarende gebeurtenis eindelijk te ontrafelen? Je hoort het in Het Pilotengraf, vanaf de herfst van 2021 gratis te beluisteren.

Maker: Pim van der Heiden

Mediapartner: Leidsch Dagblad

Output: zesdelige podcast

Bedrag: € 5.000

‘Steeds meer Nederlanders promoveren’, kopte de Volkskrant onlangs. Het aantal PhD-studenten is in dertig jaar tijd meer dan verdubbeld, terwijl er nauwelijks vaste banen zijn voor gepromoveerden. De Leidse onderzoekers Ingeborg Meijer en Inge van der Weijden concludeerden in 2017 al dat meer dan een derde van de Leidse promovendi groot risico op psychische klachten loopt. Veertig procent van de Nederlandse promovendi overweegt zelfs te stoppen, concludeert Promovendi Netwerk Nederland op basis van hun onlangs verschenen onderzoek.
En toch, ondanks al deze onheilspellende berichten, overweeg ik zoals zovelen de stap te zetten naar een PhD in Geschiedenis. Ik droom immers van een carrière in de wetenschap en zonder PhD is die carrière uitgesloten. Het is een bar vooruitzicht zonder garantie dat ik daadwerkelijk aan een academische baan kom. Is het de moeite wel waard? Met deze podcast duik ik dieper in de wereld van de PhD’s met als doel de knoop door te hakken: ga ik ervoor of kies ik eieren voor mijn geld?

Maker: Fenna IJtsma

Mediapartner: Mare

Output: zesdelige podcast

Bedrag: € 3.910

De redactie van Leidsch Dagblad heeft geen financieel-economische experts in huis. We constateren dat dergelijke expertise inmiddels wel in ons voordeel zou kunnen werken bij het schrijven over de ontwikkelingen op het Bio Science Park (BSP). Daarom willen we een project beginnen waarbij we de redactie tijdelijk versterken met zo’n expert, in de persoon van de Leidse Quotejournalist Martijn de Meulder, die gedurende enkele maanden het BSP financieel-economisch in kaart gaat brengen, en tegelijkertijd andere redacteuren kan laten zien hoe die wereld in elkaar steekt. Samen zullen ze jaarverslagen gaan lichten, aandeelhoudersstructuren blootleggen, achterhalen hoe de grote geldstromen op het BSP lopen en daarmee - want geld is macht - wie er écht bepaalt wat er gebeurt in en rond de economische motor van Leiden. Zo kan de Leidse redactie ook in de toekomst met meer kennis schrijven over financiële onderwerpen. Behalve voor inzicht moet het werk aan dit project ook betere contacten bij de BSP-bedrijven opleveren.

Makers: GerBen van 't Hek, Martijn de Meulder en Coen Polack

Mediapartner: Leidsch Dagblad

Output: serie wekelijkse profielen, dagelijkse berichten, onderzoeksverhalen en een aandelenwidget

Bedrag: € 28.720

Leiden is de op één na waterigste stad van Nederland, maar ook een van de meest versteende. En dat terwijl een paar kilometer verderop de zeespiegel stijgt, en we steeds vaker super-slagregens kunnen verwachten. Moeten we ons gaan voorbereiden op natte voeten?
Fotograaf en schrijver maken samen een 'Reisje langs de Rijn', voor een veelzijdig portret van de oude, versteende rivier. We onderzoeken hoe de rivier de stad heeft gevormd en andersom, brengen in kaart waar nu al knelpunten zitten, en verkennen de dreiging van de toekomst. We willen weten hoe bestuurders, beheerders en wetenschappers ernaar kijken, maar duiken ook in de belevingswereld van de 'gewone' Leidenaar. Het gezin dat op vijftig centimeter van de waterspiegel televisie kijkt, de kok die zijn zalm staat te bereiden met slechts een enkele muur tussen hem en het water in: dit zijn uiteindelijk de mensen om wie het gaat.
We maken een vierdelig dubbelportret, dat de Leidenaar op een nieuwe manier naar het schijnbaar zo vanzelfsprekende water laat kijken. Woord en beeld zijn gelijkwaardig en werken op verrassende manieren op elkaar in.

Makers: Rob Overmeer en Afke van der Toolen

Mediapartner: Leidsch Dagblad

Output: vierdelig dubbelportret

Bedrag: € 24.893

Het publiek wordt in de media doodgegooid met cijfers. Maar de slordige duiding van die cijfers zorgt vaak voor misverstanden en verkeerde beeldvorming. Dat geldt ook in Leiden – of het nu gaat om criminaliteit, kosten van sportvelden of de wildgroei van kapperszaken.
De rubriek ‘EVEN NAREKENEN’ neemt elke week de cijfers over één onderwerp onder de loep en biedt helderheid. Soms wordt dit een diepgaande factcheck bij een bestaande controverse. Vaker zal de rubriek een nog onopgemerkte trend signaleren – of een denk- of rekenfout rond cijfers over een actuele kwestie.
De publicatie bestaat vooral uit leesbare tekst op de website van Sleutelstad, met vaak een verhelderende tabel of grafiek. Daarnaast worden de bevindingen ook geregeld gepresenteerd in een radio- of TV-uitzending van Sleutelstad.

Maker: Frank Steenkamp

Mediapartner: Sleutelstad

Output: twintigdelige serie

Bedrag: € 13.000

In Leiden wonen zo’n dertig mensen zonder documenten. Voorheen konden ze terecht bij de bed-, bad- en broodvoorziening, maar deze is gesloten. Een Landelijke Vreemdelingen Voorziening in Rotterdam zou meer toekomstperspectief bieden, maar de drie uitgeprocedeerde asielzoekers die hier naartoe zijn gegaan, zijn alweer terug. De anderen wilden om verschillende redenen niet naar Rotterdam.

Voor een serie artikelen in het Leidsch Dagblad willen we zes ongedocumenteerden volgen. Wie zijn deze mensen? Wat doen ze de hele dag in Leiden? Hoe zorgen ze voor zichzelf? Wat voor gezondheidsgevolgen heeft het leven op straat? Bij wie krijgen ze medische hulp? Bij wie psychische hulp? Hoe zien ze hun toekomst?

Het gaat om een samenwerking tussen journalist Suzanne Bremmers en de stadsfotograaf van Leiden Leonie van der Helm. In het Leidsch Dagblad wordt de ongedocumenteerde zowel in woord als in beeld geportretteerd. We willen de ongedocumenteerden meerdere malen interviewen en fotograferen, zodat een goed beeld ontstaat van het leven van deze mensen. Daarbij onderzoekt Suzanne Bremmers de gezondheid en zorg die beschikbaar is voor deze groep.

Makers: Suzanne Bremmers en Leonie van der Helm

Mediapartner: Leidsch Dagblad

Output: zesdelige serie portretten in woord en beeld

Bedrag: € 5.580

‘Hello Leiden’ is een TV- & online programma speciaal voor en door nieuwkomers in Leiden. Elke week maken twee gasten kennis met de stad Leiden en elkaar, in een interessant kruisgesprek in het Engels (met Nederlandse ondertiteling). De sprekers zijn student, vluchteling of expat; allen hebben gemeen dat ze nieuw in Leiden zijn.
De drijvende kracht en presentator van dit vernieuwende format is Zamira Abassanova. Zij is een gevluchte journaliste, geboren in Armenië en opgegroeid in Azerbaijan met werkervaring in de USA, UK en Nederland. In 2019 ontving ze de ‘Young Woman of the Year Award’ van de UNHCR in de UK. Abassanova is een journaliste, prominent lid van het ICORN-bestuur in het kader van het programma voor kunstenaars en journalisten in ballingschap. Haar is recentelijk een verblijfsvergunning toegekend om in Leiden te blijven.
Het project is ontwikkeld in samenwerking met Jaap de Jong, hoogleraar journalistiek aan de Universiteit Leiden, Sleutelstad en een groep journalisten uit zowel Nederland als Azerbaijan en Pakistan.

Makers: Zamira Abassanova en Ole Chavannes

Mediapartner: Sleutelstad

Output: vier maanden lang een wekelijkse talkshow

Bedrag: € 15.640

Boukje van der Vos, Daphne Stolwijk en Mandy Meijer (studenten aan Universiteit Leiden bij de minor journalistiek en nieuwe media) werken bij radioprogramma Science071 bij Leiden Sleutelstad FM. In dit programma proberen we met korte rubriekjes en interviews met wetenschappers de wetenschap behapbaarder te maken voor de gewone Leidenaar. Sleutelstad is nu bezig met het opzetten van Sleutelstad TV en het leek ons drie leuk om een korte serie op te zetten die aansluit bij ons radioprogramma, maar dan met een net iets andere invalshoek en met beeld.
We willen een serie maken met 10 korte afleveringen waarbij we aan een Leidenaar de vraag stellen: Wat is iets dat jij hebt geleerd in het leven, wat je niet op school hebt geleerd? Vervolgens willen we met een voxpop in Leiden gaan rondvragen of mensen dit inderdaad niet op school hebben geleerd (uiteenlopend van vragen over belastingen, tot seksuologische en historische vragen). Vervolgens willen we dan een expert (een wetenschapper) interviewen die hier een achtergrond bij kan geven. Dit leek ons een leuk en dynamisch educatief programma dat aansluit bij ons radioprogramma waarin we de wetenschap willen vertalen voor de gewone Leidenaar. Bovendien kunnen we zo op een leuke manier taboes doorbreken.

Makers: Boukje van der Vos, Daphne Stolwijk en Mandy Meijer

Mediapartner: Sleutelstad

Output: tv-serie van tien afleveringen

Bedrag: € 500

Door de coronacrisis verliezen veel jongeren grip op het leven. Bij ruim 74% van alle jongeren vertaalt dit zich naar meer psychische klachten, zoals een burn-out of een depressie. Maar ook het aantal jongeren met een eetstoornis neemt toe. De wachtlijsten van de klinieken stromen over en de crisisafdelingen liggen voller dan ooit. Voor de crisis zag een ambulant hulpverlener van de Ursula kliniek in Leiden één iemand per week op de crisisafdeling, inmiddels zijn dit er vier. Op het hebben van een eetstoornis rest een flinke taboe. Door middel van mijn artikelen wil ik kenbaar maken dat dit probleem speelt, wil ik het bespreekbaar maken en handvatten aanbieden voor jongeren die zich herkennen in deze situatie.

Maker: Sarah Verhoog

Mediapartner: Mare

Output: enkele artikelen

Bedrag: € 500

Op volgorde van indiening. Met * gemarkeerde projecten vallen onder de studentenregeling.

Met de neergang van eerst V&D en niet lang daarna de gedroomde opvolger Hudson’s Bay is het duidelijk: Nederlandse winkelstraten zullen nooit meer hetzelfde zijn. Online winkelen heeft gezorgd voor een leegloop van winkelstraten en ooit alom aanwezige winkelketens die omvallen. Nu ook de economische gevolgen van de coronapandemie doordringen tot op winkelstraatniveau lijkt de volgende ronde failissementen aanstaande. Leidsch Dagblad brengt daarom de actuele staat van de Haarlemmerstraat in kaart. Van winkelpand tot winkelpand en duikt daarbij ook in het recente verleden. Heb je als winkelier nog wel toekomst? Het is een verhaal met grote maatschappelijke en economische relevantie dat we op microniveau willen vertellen.
Door goed naar data te kijken en de trends die daaruit naar voren komen, willen we ook een blik in de toekomst van de Haarlemmerstraat werpen. Hoe zou de belangrijkste winkelstraat van Leiden er over 25 jaar bijliggen?

Makers: Nina Eshuis, Gertjan van Geen, Gerben van 't Hek, Coen Polack

Mediapartner: Leidsch Dagblad

Output: 4 grote krantenproducties

Bedrag: € 24.714

Leiden heeft een ruim aanbod aan scholen, zowel reguliere als speciale. Voor de meeste leerlingen is er dus wel onderwijs mogelijk, maar helemaal passend is het niet. Vooral de reguliere scholen bieden nu nog te veel van hetzelfde aan. ‘Passend onderwijs’ richt zich in de praktijk meer op de ‘problemen’ van leerlingen dan op hun potenties, kwaliteiten en intrinsieke motivatie.
Kennisstad Leiden bruist tegelijkertijd van de initiatieven om onderwijs te vernieuwen en te verbeteren. Zoals het Leiden Education Fieldlab, MBO Univercity - waar vroegtijdig schoolverlaters toch verder kunnen leren, het Leo Kannercollege - een middelbare school voor leerlingen met een vorm van autisme, het Leids Initiatief voor Educatie, Dadakademia - een academie voor kunst & filosofie, Agora – een middelbare school waarin ieder kind zijn eigen leerroute heeft….
Maar bieden deze nieuwe initiatieven blijvend soelaas? Geven ze de leerlingen die thuis zitten straks de kans om te leren? En geven ze ook leerlingen op school die niet op de goede plek zitten, de kans om zich te ontwikkelen op een manier die bij hen past?

Makers documentaireserie: Jan Stap en René Lamers, begeleidende artikelen: Reanne van Kleef

Mediapartner: Sleutelstad

Output: een driedelige tv-documentaireserie en begeleidende artikelen

Bedrag: € 22.085

Leiden heeft momenteel een college van GroenLinks, PvdA en D66 dat er ambitieuze klimaatdoelen op na houdt. Nu dit college op de helft van de huidige raadsperiode is, wil dit onderzoek een beeld geven hoe het in Leiden staat met de verduurzaming van woningen. Gaat het snel genoeg? Worden ambities waargemaakt? Leiden wordt vergeleken met landelijke data, maar ook met een soortgelijke andere stad. Vanaf 2016 zijn er elf wijkambassadeurs die, verdeeld over elf Leidse wijken, voorlichting en advies geven aan bewoners uit hun wijk over hoe zij hun huis kunnen verduurzamen. Als geen ander weten zij waar Leidenaren tegenaan lopen als zij hun huis willen verduurzamen.
Dit onderzoek mondt uit in twee grote nieuwsartikelen en een serie. Voor de nieuwsartikelen worden de elf wijkambassadeurs geïnterviewd en wordt onderzocht hoe Leiden het doet op het gebied van duurzame woningen aan de hand van data van Leiden in cijfers van de gemeente Leiden. Daarnaast worden de twee duurzaamheidswethouders geïnterviewd zodat zij hun ambities kunnen verdedigen. Tot slot wordt een serie gemaakt van zes tot acht voorbeelden van (pogingen tot) verduurzaming van woningen. Succesverhalen, maar ook voorbeelden die aantonen waar de moeilijkheden liggen.

Maker: Suzanne Bremmers

Mediapartner: Leidsch Dagblad

Output: twee grote nieuwsartikelen en een serie

Bedrag: € 13.240

Ap. Moes. Mo. In twee generaties tijd zijn er twee lettergrepen van hun voornamen afgegaan. Vijftig jaar geleden kwamen de eerste Marokkaanse gastarbeiders naar Nederland. In Leiden werden zij de grootste groep na-oorlogse immigranten. Een groep die het vaakst het nieuws haalde, maar waarvan we eigenlijk niet veel weten.
De levensloop van deze groep Leidenaars, dit stukje moderne stadsgeschiedenis, willen wij in kaart brengen. Van hun migratiegeschiedenis, tot hun al dan niet moeizaam verlopen integratie, de kansen die ze hebben gekregen en gegrepen, de problemen die ze ondervonden, de bijdrage van deze groep aan Leiden, maar ook de heimwee, de twijfels, de geloofstwisten, de culturele hobbels, de Hollandisering van het nageslacht en de verschillen die daardoor ontstonden tussen de eerste, tweede, en derde generaties. Generaties die allemaal hun eigen strijd leveren om hun weg in Leiden te vinden.
Deze wegen, die de Heruers, Filemons en Labrujeres een paar eeuwen eerder volgden, willen wij beschrijven aan de hand van onderzoeken en cijfers en veel gesprekken met eerste, tweede en derde generatie Leidse Marokkanen. We gaan de verhalen ook zoeken bij de vrouwen. Met name de eerste generatie vrouwen is een groep die zelden is gehoord.

Makers: Marijn Kramp en Yassamine El Kajdouhi

Mediapartner: Leidsch Dagblad

Output: een verhalenreeks (achtergrondverhalen, nieuwsberichten, portretten en interviews) met uitgebreide social media posts

Bedrag: € 12.770

Een serie onderzoeksjournalistieke artikelen, interviews met hoofdrolspelers en portretten van Chinese studenten, PHD’s en wetenschappelijk personeel. De hoofdartikelen moeten inzicht geven in hoe de samenwerking tussen de universiteit en China er nu voorstaat, zich ontwikkelt en hoe eventuele risico’s zijn afgedekt. Het project is een co-productie tussen Chinadeskundige Fred Sengers en het Leidsch Dagblad.
 

Maker: Fred Sengers

Mediapartner: Leidsch Dagblad

Output: een serie artikelen, interviews en portretten

Bedrag: € 9.080

Sinds april 2019 verstrekt de gemeente geen parkeervergunningen meer aan de bewoners van de Lammenschansdriehoek. Vooral de studenten en starters wonend in de studentenflats (Y)ours aan het Omegaplein bij de Lammenschansweg zijn de dupe. Als alternatief van de ingetrokken parkeervergunningen zouden zij hun auto in de garage onder een zustergebouw mogen parkeren, maar dat gebouw is nog lang niet af. Nu worden zij erop gewezen gebruik te kunnen maken van de parkeergarage Parking Leiden Lammenschans, een in november 2019 geopende parkeergarage, grenzend aan het station met plek voor 350 auto’s. Weliswaar tegen een gereduceerd tarief, maar waar de bewoners voor een vergunning eerst €50,- per jaar betaalden, betalen zij nu minstens €35,- per maand voor een parkeerplek in de garage – een verzesvoudiging van de parkeerkosten.
Werkt het nieuwe parkeerbeleid van de gemeente in de Lammenschansdriehoek?

Makers: Eline Bouma, Maxime Groot, Sophia van den Hoek, Nina Winkel

Mediapartner: Sleutelstad

Output: een online artikel en een radioreportage

Bedrag: € 500*

Voor een publicatie bij de Leidse lokale omroep Sleutelstad gaan wij, vier studenten van de masteropleiding Journalistiek en Nieuwe Media aan de Universiteit Leiden, onderzoek doen naar de verkeerssituatie van het kruispunt op de Hogewoerd(sebrug) / Steenschuur. Dit kruispunt is in 2005 heringericht volgens het ‘shared space’ concept. Dit concept is gebaseerd op het idee om ‘verkeerssituaties [te] reguleren op basis van eigen verantwoordelijkheid van mensen, in plaats van regels en verkeersborden’, volgens het Kenniscentrum Shared Space.
IndeBuurt.nl noemt het als een van de meest onoverzichtelijke kruispunten van Leiden. En dat terwijl het onderdeel is van een van de hoofdfietsroutes van Leiden.
Is het kruispunt Hogewoerd(sebrug) / Steenschuur veilig of onveilig? En algemener: hoe verkeersveilig is 'shared space' eigenlijk?

Makers: Indah Sparreboom, Marijke van Broekhoven, Laurens Stade, Mike van Weert

Mediapartner: Sleutelstad

Output: een radioreportage en een online artikel

Bedrag: € 500*

Naast de nieuwbouwwijk Roomburg ligt een recreatiegebied waar kinderen spelen, wielrenners fietsen en groepjes picknicken. Wat zich hier onder het groene gras afspeelt is voor veel Leidenaren een raadsel. Onder dit onschuldig ogende heuvellandschap, wat in de volksmond ‘de Bult’ is gaan heten, liggen metershoge stapels huishoudelijk en industrieel afval. Tussen 1964 en 1977 was dit namelijk een vuilstortplaats. Om de veiligheid van de bewoners van de wijk Roomburg te garanderen wordt sinds de bouw van de wijk het grondwater weggepompt onder de Bult, zodat er geen schadelijke stoffen vrijkomen. In 2018 kwam de gemeente met plannen om hiermee te stoppen. De reden: volgens jaarlijkse metingen is het grondwater niet schadelijk. Bovendien scheelt het stoppen met pompen de Gemeente Leiden € 90.000 per jaar. De bewoners waren het niet eens met de plannen van de gemeente en eisten een second opinion. Twee jaar na het voorstel is er nog niets over deze ‘second opinion’ bekend en wordt het grondwater nog steeds weggepompt. Hoe komt dit en waarom is er zo weinig berichtgeving vanuit de gemeente? En wat vinden de omwonenden hiervan?

Makers: Jessica Rijsdijk, Maaike Reinhoudt, Anne Vorwald, Evelien Schreurs

Mediapartner: Sleutelstad

Output: een radioreportage en een online artikel

Bedrag: € 500*

Wie voor een dubbeltje geboren wordt, wordt nooit een kwartje. Een van de naarste gezegdes uit de Nederlandse taal. Maar zit er een kern van waarheid in? Armoede, werkeloosheid, afhankelijkheid van uitkeringen, schuldenproblematiek, geweld en misbruik worden vaak van generatie op generatie doorgegeven. Hoe doorbreek je patronen? Geef je mensen echt nieuwe kansen? Hoe trek je mensen uit een uitkering, hoe verleid je ze uit hun huis te komen en laat je ze stappen zetten in de richting van deelnemen aan de maatschappij? En wat helpt dan? Een steuntje in de rug of een regelrechte schop onder iemands kont? Maatwerk is het sleutelwoord, maar betekent dat een sociaal werker voor iedereen?
Na een aanbesteding in het sociaal domein zijn per 1 juli 2020 drie organisaties aangesteld die verantwoordelijk zijn voor het welzijnswerk in de stad: SOL (Stichting Opgroeiend Leren), Incluzio en BuZz. Andy Clark en Gerry van Bakel nemen vanaf november hun intrek in het hoofdkwartier van BuZz, de Buurtontmoetingsplek (BOP) in Leiden-Zuidwest. We gaan op ‘veld’onderzoek. Kan BuZz daar het verschil maken? Wat wordt er in de wijk in beweging gezet? Wat vinden de wijkbewoners van de BuZz-ers? Voelen ze zich gehoord en gezien?

Makers: Gerry van Bakel, Andy Clark

Mediapartner: Sleutelstad

Output: een zesdelige podcastserie met online artikelen en social media posts

Bedrag: € 12.480

Leiden en de coronamarathon. Zeven maanden lang een wekelijkse grondige analyse en duiding van cijfers die de burger zicht geeft op de actuele trend in Leiden en omstreken, plus oorzaken en gevolgen. Plus zes grotere producties over de vraag hoe de zorg in de regio het virus onder de duim krijgt.

Maker: Frank Steenkamp

Mediapartner: Sleutelstad

Output: een wekelijkse serie trendberichten en zes grotere producties

Bedrag: € 20.280

Wijkverenigingen zijn een onmisbaar onderdeel van de stad. Dat zegt de gemeente Leiden tegen wie het maar wil horen: ze zijn belangrijke gesprekspartners bij gebiedsontwikkelingen en zijn de oren en ogen van de wijk. Maar welke invloed hebben de 34 Leidse wijkverenigingen in de praktijk? En hoe worden de standpunten van een vereniging bepaald?
Dat onderzoeken journalisten IJsbrand Terpstra en Reanne van Kleef door de publicaties van wijkverenigingen over de afgelopen twee jaar te analyseren. Op basis daarvan worden vier wijkverenigingen geselecteerd. Daarbij wordt de interne besluitvorming nader bekeken en wordt duidelijk op welke manier die verenigingen invloed hebben gehad op politieke besluitvorming.
Dit onderzoek leidt tot drie achtergrondartikelen op Sleutelstad. Daarnaast vindt er een afsluitend ronde-tafeldebat plaats op Sleutelstad TV, waarbij de uitkomsten van het onderzoek worden besproken met wijkverenigingen, raadsleden en de wethouder.

Maker: IJsbrand Terpstra en Reanne van Kleef

Mediapartner: Sleutelstad

Output: drie achtergrondartikelen en een tv-debat

Bedrag: € 17.875

Jarenlang bestond het niet; althans niet op Nederlandse kaarten. Op Russische kaarten stond het gewoon aangegeven: vliegveld Valkenburg. Sinds 2006 is het niet meer functioneel, maar veel gebouwen en sporen vertellen nu nog over het gebruik als vliegveld. Sporen die een eigen verhaal vertellen en worden vastgelegd aan de vooravond van een ingrijpende verandering: vanaf 2022 start de bouw van 5.600 nieuwbouwwoningen op het complex.
De vijfdelige documentaire vertelt het verhaal van vliegveld Valkenburg zoals het niet eerder is verteld, over fysieke sporen en de historische gelaagdheid van het terrein. De verhalen van die sporen worden verteld door mensen die op het vliegveld hebben gewerkt. Hoe gebouwen uit de Tweede Wereldoorlog werden hergebruikt in de Koude Oorlog en welke functies ze nu nog vervullen. Het verdwenen vliegveld doet verslag van de zoektocht naar deze sporen en de verhalen erachter, om deze vast te leggen voor toekomstige generaties.

Maker: Reanne van Kleef

Mediapartner: Omroep West

Output: vijfdelige documentaireserie

Bedrag: € 5.000

Op volgorde van indiening

Eén op de tien kinderen in Nederland heeft jeugdzorg. In Leiden is dat aantal zelfs nog hoger. Maar de jeugdzorg kampt met grote financiële tekorten en als gevolg daarvan lange wachtlijsten. Bovendien is er een gebrek aan passend aanbod van jeugdzorg. Gemeenten in onze regio hebben hierdoor behoefte aan meer grip om de zorgvraag en de financiering te beheersen. Maar meer grip kan ook ontaarden in meer bureaucratie. En dat terwijl het doel van de Jeugdwet is om het kind en gezin centraal te stellen en om de hulpverleners meer ruimte te geven. De gemeenten in de Leidse regio willen de problemen aanpakken door anders te gaan inkopen, maar ingewijden vrezen dat dat de problemen niet gaat oplossen. Het zou zelfs averechts kunnen werken, ondanks de goede intenties van de gemeenten.
We gaan daarom op pad om te zoeken naar een perspectief waarbij het kind en de familie echt centraal staan. We zoeken antwoord op vragen als: Hoe bereik je dat perspectief? En hoe stuur je dat als overheid? Welke hoopgevende initiatieven zijn er in onze regio?

Makers: Jan Stap en René Lamers

Mediapartner: Sleutelstad

Output: 1 documentaire + 1 artikel (op de website)

Bedrag: € 22.085

De virus-estafette – een wekelijkse rubriek. De coronacrisis beheerst het nieuws. Alles lijkt even urgent en dat kan blikvernauwend werken. Daarom willen wij komend half jaar dieper graven: naar minder zichtbare gevolgen van deze crisis, naar de veerkracht van de Leidse regio en wat we daarvan kunnen leren. Een wekelijkse rubriek bij Sleutelstad FM. Om van de coronacrisis te leren, is verdiepende research nodig. Een onderstroom van systematisch zoeken naar onverwachte bijeffecten en verrassende nieuwe trends, vertaald in wekelijkse producties. Het draait om twee hoofdvragen.

• De impact op Leiden, ook op langere termijn. Blijft de thuiszorg overeind? Hoe overleven sport, cultuur, scholen en horeca? Wat gebeurt er met daklozen en de huizenmarkt? Hoeveel bedrijven vallen om, en blijft de werkloosheid binnen de perken? Het gaat ook om nieuwe kansen. Zoals de quantumsprong in online onderwijs: laat die blijvend sporen na?
• Wat draagt kennisstad Leiden bij aan oplossingen? Denk aan virusexperts en vaccinontwikkelaars: die gaan we volgen en vragen hoe we ons beter kunnen voorbereiden op een volgende crisis. Maar we kijken ook naar andere organisaties die uitwegen kunnen bieden.

Maker: Frank Steenkamp

Mediapartners: Sleutelstad en Omroep West

Output: wekelijkse rubriek (23 afleveringen) nieuwsverhalen en radio-items bij Sleutelstad + 3 beeldreportages bij Omroep West

Bedrag: € 16.840

Eenzaamheid is een groeiend probleem en de coronacrisis doet er voor veel eenzame mensen nog een schepje bovenop. Hoe gaan nieuwe zorg- en welzijnsorganisaties in Leiden om met eenzaamheid zoals die al bestond en is versterkt door de coronamaatregelen nu onderwijs op afstand is, thuiswerken voor veel mensen de norm is en uitgaans- en sportgelegenheden gesloten zijn. Er zijn ook kansen: nieuwe buurt- en burgerinitiatieven en mogelijkheden voor zorgaanbieders om samenhang te brengen in het aanbod.

In deze zesdelige podcastserie gaan podcastmakers Andy Clark en Gerry van Bakel op onderzoek in de wereld van de mensen die buiten de samenleving lijken te staan, die niet gezien worden, die niet meedoen. En hoe door de coronacrisis sommige mensen meer opgesloten raken en er voor anderen juist meer deuren opengaan. Moet de overheid in actie komen of moeten we het als samenleving vooral zelf doen?

Makers: Gerry van Bakel en Andy Clark

Mediapartner: Sleutelstad

Output: zesdelige podcastserie

Bedrag: € 10.530

Dit betreft een uitbreiding van het eerder gehonoreerde project 'Toekomst van daklozen in de Leidse regio'. De gemeente Leiden is pilotgemeente in het landelijk actieprogramma Dakloze jongeren. We kunnen die pilot de komende maanden volgen en verwerken in de podcast- en artikelenserie. Daarvoor is in deze aanvraag extra research- en productietijd begroot. Een tweede aspect waarvoor extra onderzoekstijd is aangevraagd: het uitdiepen van de verhaallijn van iemand die aan het begin van dakloosheid staat.

Makers: IJsbrand Terpstra en Jan van der Sluis

Mediapartner: Sleutelstad

Output: tiendelige podcastserie en artikelenreeks

Bedrag: € 2.925

(Op volgorde van indiening)

Hoe ziet de zorg er in 2030 uit voor de inwoners van Leiden? Door het toenemende personeelstekort in de zorg, de vergrijzing en de sluiting van een omliggend ziekenhuis zijn dit vragen die relevante antwoorden opleveren voor de inwoners van Leiden. Volgens het LUMC is het drukker geworden op de spoedeisende hulp in het LUMC door de sluiting van de acute zorg in Bronovo ziekenhuis in Den Haag. Maar hoe lang zijn de wachttijden? En wat is acceptabel?

In de thuiszorg is het personeelstekort hoog. Dat heeft gevolgen voor de zorg die mensen aangeboden krijgen als zij een organisatie kiezen die volledig wordt gedekt door de zorgverzekering. Wat is het aanbod in de thuiszorg en wat zijn de verschillen? Ook de situatie in verzorgingshuizen is sterk veranderd de afgelopen jaren. De kwaliteit van het verzorgingshuis staat onder druk door personeelstekorten. Met de zogenaamde ‘kwaliteitsgelden’ is vanuit de overheid vanaf 2017 miljoenen geïnvesteerd. Hoe ziet het leven er in een Leidse verzorgingshuis uit na de investeringen?Er zijn in de Leidse regio ook meer dan een dozijn verzorgingshuizen gesloten. Ouderen willen langer thuis wonen, maar het liefst in speciale, aangepast woningen. Wat wordt er gebouwd op het gebied van nieuwe woon-zorgvormen?

Maker: Suzanne Bremmers

Mediapartner: Leidsch Dagblad

Output: een vierdelige serie krantenartikelen met achtergrond- en interviewverhalen voor op de site

Bedrag: € 12.600

Vanaf 2021 wordt elke gemeente in de Leidse regio zelf verantwoordelijk voor de opvang van dak- en thuislozen. In dit onderzoeksproject volgen journalisten Jan van der Sluis en IJsbrand Terpstra een jaar lang drie daklozen uit verschillende Leidse regiogemeenten die gebruik maken van maatschappelijke opvang. Gebaseerd op de ervaringen, vragen en problemen van de daklozen onderzoeken zij in de 10-delige podcast ‘Terug naar je eigen dorp’ hoe de betrokken overheden en instanties te werk gaan en met welk beeld van dakloosheid zij zich voorbereiden op deze verdere decentralisatie.

Makers: IJsbrand Terpstra & Jan van der Sluis

Mediapartner: Sleutelstad

Output: een tiendelige podcastserie krantenartikelen en begeleidende achtergrondartikelen voor op de site

Bedrag: € 17.731,50

Leidsch Dagblad wil een ‘Woonitor’ ontwikkelen, waarin de interesse van de lezer in het thema wonen gekoppeld wordt aan gedetailleerde data van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Op het gebied van wonen, de woningmarkt en de leefomgeving willen we de staat van de stad op wijkniveau letterlijk in kaart brengen.
Alles wat er maar te weten is over wonen, wordt gedetailleerd in de Woonitor gepresenteerd, met de kaart van Leiden als uitgangspunt. Dan hebben we het bijvoorbeeld over huizenprijzen, verhuisbewegingen, huurvoorraden, verkamering, criminaliteitscijfers, winkelvolumes, openbaar vervoer, scheefwonen, werkloosheid, stemgedrag, opleidingsniveau, luchtkwaliteit, demografische opbouw, fijnstof in de lucht, stikstof in de lucht, vlieglawaai, verkeerslawaai en nog veel meer.
Leidsch Dagblad zoekt voor dit project de inhoudelijke samenwerking met en het Leidse Urban Data Center van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). We willen de Woonitor uitwerken als software die binnen de website van Leidsch Dagblad te benaderen is. De gebruiker van de site heeft de mogelijkheid om verschillende informatie op de kaart te laten verschijnen. Relevante journalistieke artikelen rond de verschillende datasets worden overzichtelijk beschikbaar gemaakt in de omgeving van de Woonitor.

Makers: Coen Polack & Casper van den Broeck

Mediapartner: Leidsch Dagblad

Output: een publieke bètaversie van de Woonitor en tenminste vijf journalistieke producties

Bedrag: € 28.892

Aan de rand van Leiden is in veertig jaar een cluster van bioscience-bedrijven ontstaan dat werk biedt aan bijna 20.000 mensen: samen de grootste werkgever in de regio. Internationaal spelen ze een grote rol in medische innovaties. Als broedplaats kan Leiden bioscience de vergelijking met hightech campussen zoals die in Eindhoven doorstaan. En beleggers kennen nu het belang van Galapagos of Pharming.

Waaraan is dit succes te danken? Wat betekent de bioscience voor Leiden? En wie plukken er de vruchten van? Die vragen ga ik na grondige research behandelen in Leidsch Dagblad en universiteitsblad Mare.

In Mare komen kritische artikelen over:

1. Het prille begin: was het toeval of is er iets niet goed gedaan – en wat valt daarvan te leren?

2. De rol van de universiteit: ze leverde kennis, talent en financiële steun. Wat werkte het beste? Kan dat ook in andere vakgebieden?

3. Kreeg de uni er genoeg voor terug: financieel, wetenschappelijk of in het onderwijs?

Voor LD duik ik in de relatie met de stad. De gemeente maakte ruim baan en de middenstand, makelaars en aannemers profiteerden. Maar blijft de balans positief? Denk aan stijgende huizenprijzen en verkeersdrukte. Op de website van LD wordt de groei van de bioscience zichtbaar gemaakt. En we voegen een meningspeiling toe.

Maker: Frank Steenkamp

Mediapartners: Mare en Leidsch Dagblad

Output: een driedelige serie artikelen in Mare, een samengestelde productie in LD, webversies, online visualisatie en een online poll

Bedrag: € 13.700

Lokale raadsleden en wethouders hebben te maken met agressie, intimidatie en geweld. Een recent voorbeeld in de Leidse regio zijn de doodsbedreigingen aan het adres van raadslid Sonny Spek, nadat hij bij FvD vertrok. Op Twitter werd zichtbaar dat ook andere raadsleden uit de regio openlijk ervoor uitkwamen met de dood te zijn bedreigd. Dat roept vragen op: Op welke schaal hebben Leidse raadsleden te maken met bedreiging, intimidatie en geweld? En hoe wordt hiermee omgegaan? Heeft dit gevolgen voor de besluitvorming? Daarnaast wordt gekeken naar de daders: Is te achterhalen wie dit zijn? En hoever reikt het vangnet voor de raadsleden: worden de aanklagers ook daadwerkelijk vervolgd? Is er een verband tussen de aangiftebereidheid en wat de rechtspraak laat zien? In deze journalistieke productie gaat Jorien van der Keijl vanuit verschillende benaderingen, zowel binnen de lokale politiek als de rechtspraak, op zoek naar antwoorden.

Maker: Jorien van der Keijl

Mediapartner: Leidsch Dagblad

Output: twee uitgebreide krantenartikelen plus online versies met interactieve grafieken

Bedrag: € 13.320 waarvan € 3.960 onvoorwaardelijk (voor onderzoek & enquête raadsleden) en € 9.360 voorwaardelijk (voor vervolgonderzoek, interviews & productie output). Tevens krijgt de maker een coachingstraject aangeboden

Aan de rand van het Bio Science Park ligt een gebied waarover grondeigenaar Universiteit Leiden al sinds 2008 met de gemeente Oegstgeest onderhandelt voor het realiseren van een nieuwe woonwijk: Nieuw Rhijngeest-Zuid. Achter de schermen wordt nog steeds stevig onderhandeld over het soort woningen dat in deze nieuwbouwwijk gaat komen. Hoeveel sociale woningen komen er? Hoeveel voor het middensegment? En welke ruimte krijgt de universiteit voor het bouwen van studentenwoningen?
In dit onderzoek maken journalisten Willemien Timmers en IJsbrand Terpstra een driedelige reconstructie over het ontstaan van de woonwijk Nieuw Rhijngeest-Zuid en de rol die de verschillende betrokken partijen daarin hebben gespeeld. Wat is de ontstaansgeschiedenis van deze nieuwe woonwijk? Waarom duurt het proces al meer dan tien jaar? En wie heeft het meeste invloed op wat er uiteindelijk gebouwd gaat worden?

Makers: IJsbrand Terpstra & Willemien Timmers

Mediapartners: Sleutelstad en Oegstgeester Courant

Output: drie artikelen, gelijktijdig te verschijnen in de Oegstgeester Courant en op Sleutelstad

Bedrag: € 7.901,50

(Op volgorde van indiening)

Vanaf 1 januari 2019 hoeven Leidse inwoners plastic niet gescheiden houden van het restafval. Leiden gaat volledig inzetten op het laten nascheiden van plastic, metaal en drankkartons (PMD) uit het restafval in een nieuwe installatie van Afvalverbranding Rijnmond (AVR) in Rotterdam. We willen gaan onderzoeken of dat wel een goed idee is. Temeer daar de buurgemeenten en de Leidse Universiteit juist inzetten op bronscheiding. Wat weegt zwaarder voor Leiden: het geld of het milieu? Volgens de gemeente kunnen met nascheiding van PMD hogere milieudoelstellingen dan nu behaald worden. Maar heeft Leiden wel serieus geprobeerd kunststofafval van huishoudens gescheiden in te zamelen? En is de kwaliteit van de nascheiding zodanig dat een goed recyclaat verkregen wordt? En wordt dit recyclaat ingezet als vervangende hoogwaardige grondstof voor kunststofproducten, of komt het op z’n best terecht in bermpaaltjes? Of wordt het alsnog verbrand? Past de keuze van Leiden wel in de circulaire economie? Drie journalisten gaan op pad om dit te onderzoeken. Ze volgen het Leidse plasticafval tot aan zijn bestemming en gaan te rade bij deskundigen.

Makers: Reanne van Kleef, Jan Stap en Jorien van der Keijl

Mediapartners: Sleutelstad en Leidsch Dagblad

Output: een podcast, een TV-documentaire en een achtergrondartikel

Bedrag: € 25.207

Hij bestaat nog geen vijftig jaar, maar al meer dan dertig jaar verschijnen er rapporten over de problemen in de Slaaghwijk. Eerst werd het een aandachtswijk, daarna een sociale vernieuwingswijk, een stedelijke vernieuwingswijk en net geen Vogelaarwijk. Maar verandert er ook iets? Al in 1989 verscheen een rapport over het isolement van vrouwen in de Slaaghwijk. Onlangs verscheen een rapport met dezelfde strekking.

Leidsch Dagblad-journalist Aad Rietveld wil weten wat er allemaal is onderzocht en geschreven over de Slaaghwijk en onderzoeken wat het allemaal (niet) heeft opgeleverd en waarom. Hij wil een maand in de wijk gaan wonen om te ervaren hoe dat is en met wijkbewoners te praten. Dit alles moet resulteren in een serie van vijf of zes paginagrote verhalen en een (video)dagboek op internet.

Maker: Aad Rietveld

Mediapartner: Leidsch Dagblad

Output: een serie verhalen en een (video)dagboek

Bedrag: € 22.700

Armoede in Leiden. Wanneer noemen we in 2019 iemand arm? Wat betekent dat voor je dagelijks leven? Voor je eventuele kinderen? Hoe kom je rond van (te) weinig geld? De gemeente Leiden werkt aan een nieuw beleid waarbij wordt ingezet op het vergroten van de zelfredzaamheid. Hoe gaat dat werken in de praktijk?

Programmamakers Andy Clark (onafhankelijk producent, voormalig BBC en Wereldomroep) en Gerry van Bakel (Sleutelstad FM en onafhankelijk podcaster) gaan op onderzoek uit. In een zesdelige reeks podcasts, radio-uitzendingen en artikelen voor website en sociale media wordt armoede in Leiden in kaart gebracht en worden de ideeën in het nieuwe beleid onder de loep genomen.

Makers: Andy Clark en Gerry van Bakel

Mediapartner: Sleutelstad FM

Output: een zesdelige serie podcasts, radiouitzendingen en artikelen

Bedrag: € 8.320

Chris de Waard doet voor Sleutelstad onderzoek naar het fenomeen ‘verkameren’ in Leiden. Hierbij worden woonhuizen opgekocht door beleggers die in de panden meerdere kamers realiseren. Dat levert hen een veel hoger rendement op, maar omwonenden klagen over overlast. Meer auto’s voor de deur of fietsen op de stoep, lawaai, rommel en (angst voor) waardedaling van hun eigen woning. In coalitieverband sprak de Leidse gemeenteraad vorig jaar een ‘verkamerstop’ af voor de periode van een jaar. Deze is onlangs met zes maanden verlengd. In de praktijk blijkt dat er vormen van verkamering zijn die niet onder het verbod vallen. Het probleem blijft daarom toenemen. Moet het moratorium niet worden uitgebreid? In een serie radio-interviews en artikelen gaat De Waard in gesprek met alle stakeholders op zoek naar antwoorden.

Maker: Chris de Waard

Mediapartner: Sleutelstad

Output: serie interviews en artikelen

Bedrag: € 7.345

Radiojournalist Andy Clark, podcastmaker Richard den Haring en democratie-onderzoeker Marije van den Berg gaan op onderzoek naar de manier waarop we in Leiden samen stad maken. Hoe is het met invloed van bewoners gesteld in Leiden? Is wat de gemeente en het bestuur inzet om bewonersinvloed te bevorderen wel relevant voor bewoners? Kunnen we in Leiden meer van ons collectieve verstand benutten bij het maken van de stad? Hoe organiseren we dat samenspel? En wordt het er een beetje democratischer op? Project Respons omvat een zesdelige podcastserie met drie live sessies (podcastcafés) en zes bijbehorende, geschreven artikelen.

Makers: Marije van den Berg, Andy Clark en Richard den Haring

Mediapartners: Leidsch Dagblad en UnityFM

Output: zesdelige podcastserie en zes artikelen

Bedrag: € 14.810

Yisheng Development gaat op het Bio Science Park Leiden een enorme campus ontwikkelen. Naast duizend huurwoningen komen er ook winkels, horeca en andere voorzieningen. Yisheng is met onduidelijkheid en geheimzinnigheid omgeven. Het is groot in China, maar heeft slechts twee kleine projecten in Nederland gerealiseerd en gaat nu het grootste bouwproject van Leiden ontwikkelen. Wat zijn de afspraken met deze in Nederland kleine en onervaren projectontwikkelaar? En welke risico’s lopen de gemeente en universiteit Leiden en dus de belastingbetaler? Dit onderzoeksjournalistieke project is een samenwerkingsverband tussen Chinadeskundige/publicist Fred Sengers en het Leidsch Dagblad en moet medio najaar tot publicatie leiden.

Maker: Fred Sengers

Mediapartner: Leidsch Dagblad

Output: een of twee grotere artikelen

Bedrag: € 7.700

De samenwerking tussen de vijf gemeenten in de Leidse regio (Leiden, Leiderdorp, Voorschoten, Oegstgeest en Zoeterwoude) is ver te zoeken. Onlangs zegde de gemeente Lieden de solidariteit op in de regionale uitgaven van de jeugdzorg en ook de plannen voor een ijsbaan met regionale functie leverde veel frustratie op. Ook geven politieke partijen uit de regio aan elkaar na de afgelopen gemeenteraadsverkiezingen nog maar nauwelijks te hebben gesproken, terwijl daar wel behoefte aan is. Aan de hand van vier thema’s (woningbouw, bedrijventerreinen, regionale (sport)voorzieningen en (jeugd)zorg) onderzoekt de politieke redactie van Sleutelstad welke inspanningen er worden verricht om tot betere regionale samenwerking te komen. Naast intensieve aandacht voor het politieke besluitvormingsproces, worden ook de maatschappelijke stakeholders in het onderzoek betrokken. Er wordt inzichtelijk gemaakt wat de mogelijke gevaren zijn van een gebrekkige regionale samenwerking en hoe verschillende regio-gemeenten daar mee omgaan.

Makers: Politieke redactie Sleutelstad

Mediapartner: Sleutelstad

Output: acht artikelen en interviews

Bedrag: € 22.750

De Nederlandse verzorgingsstaat wordt in hoog tempo hervormd tot een participatiesamenleving. Een uitwerking van die omslag is te zien in de komst van 'gemengde woonprojecten'. Het Nico van der Horstpark is zo'n woonproject in Leiden. In dit project, dat in 2018 is opgeleverd, wonen statushouders, sociale huurders en mensen met GGZ-rugzakje in honderd woningen samen. In een documentaire voor Omroep West en een achtergrondartikel voor het Leidsch Dagblad onderzoeken Floor de Bie en Evelien Vehof hoe deze groep samenwoont. Is er sociale cohesie?

Makers: Floor de Bie en Evelien Vehof

Mediapartners: Omroep West en Leidsch Dagblad

Output: documentaire en achtergrondartikel

Bedrag: € 24.954

De documentaire I am Rembrandt schetst een informatief, kritisch en bij vlagen hilarisch beeld van de vercommercialisering van cultureel erfgoed in de stad Leiden. In Rembrandts sterftejaar gaan journalist Yaël Vinckx en regisseur Alex Bordewijk op zoek naar de meester in de stad. Welke sporen heeft Rembrandt in Leiden achtergelaten? Moet de stad deze omzetten in klinkende munt? Waar ligt de grens als het gaat om de vercommercialisering van cultureel erfgoed? Is er eigenlijk wel een grens?

Makers: Yaël Vinckx (journalist, schrijver) en Alex Bordewijk (regisseur)

Mediapartners: Leids International Film Festival (LIFF) en Omroep West

Output: 1 documentaire

Bedrag: € 18.200